Hỏi: Tôi là Phật tử, có ý định sau này khi mất đi, hỏa táng xong đem tro cốt gửi vào chùa ở HCM nơi tôi đã làm việc 30 năm nay và cũng vì muốn gần con cháu. Hiện con cháu của tôi không có ý kiến gì nhưng anh em trong gia tộc phản đối rất gay gắt. Xin hỏi, theo quan điểm Phật giáo, việc này có gì ảnh hưởng đến sự thịnh suy của gia tộc hay hệ lụy gì với con cháu của tôi về sau?
(Thiện Nhân, thien…@gmail.com)
Việc lưu trữ tro cốt của người đã khuất tùy thuộc vào phong tục, tập quán của mỗi dân tộc, xứ sở, vùng miền mà có sự khác biệt nhau. Hiện nay, có nhiều phương thức an táng, từ địa táng (chôn dưới đất), thủy táng (thả xuống sông hoặc biển), hỏa táng (thiêu đốt thành tro), thiên táng (treo lên cây hoặc nhét trong hang núi), đến lâm táng (đem bỏ trong rừng) và điểu táng như phong tục của người Tây Tạng. Tuy nhiên, đối với người Việt, địa táng là truyền thống lâu đời, và hiện nay hỏa táng với công nghệ hiện đại đang ngày càng được nhiều người lựa chọn vì sự tiện lợi và văn minh.
Theo quan điểm Phật giáo, hình thức an táng tùy duyên, miễn sao có sự đồng thuận từ thân nhân, dòng tộc và xã hội. Phật giáo quan niệm rằng con người gồm năm uẩn: sắc (thân) và thọ, tưởng, hành, thức (tâm). Khi con người qua đời, phần quan trọng là tâm thức sẽ theo nghiệp tái sinh, còn phần thân thể – “cái túi da chứa đầy vật bất tịnh” – trở nên vô dụng. Do đó, việc lưu trữ tro cốt hoặc an táng xác thân là tùy thuận theo duyên và hoàn cảnh.
Khi bạn qua đời, bạn có thể di nguyện cho người thân lưu giữ tro cốt theo cách mà bạn cảm thấy phù hợp nhất. Lưu trữ tro cốt trong chùa là một phương thức phổ biến hiện nay. Đây là cách không chỉ mang lại sự thanh tịnh mà còn tạo cảm giác an yên cho gia quyến, giúp họ luôn có nơi để tưởng nhớ người đã khuất. Hỏa táng và lưu giữ tro cốt trong chùa được xem là phương pháp văn minh, tiết kiệm và không gây ảnh hưởng tiêu cực đến con cháu.
Việt Nam có truyền thống địa táng lâu đời, nên những tín niệm liên quan đến mồ mả đã ăn sâu vào tâm thức người dân. Điều này có thể khiến một số người cảm thấy bất an khi người thân không có nơi “để về”. Tuy nhiên, những quan niệm này dần trở nên lỗi thời khi xã hội hiện đại hướng tới những cách an táng tiết kiệm, văn minh hơn. Lưu trữ tro cốt trong chùa vừa đảm bảo yếu tố tâm linh vừa phù hợp với sự tiến bộ của thời đại.
Nếu có sự phản đối từ các thành viên trong gia đình về cách lưu giữ tro cốt, đó có thể do họ lo ngại về quan niệm “mồ yên mả đẹp”. Tuy nhiên, hạnh phúc hay bất hạnh của con cháu không phụ thuộc vào cách an táng của người đã khuất, mà do nghiệp duyên và nhân quả mà họ tự tạo ra trong cuộc sống.